Γιατί να πάω στον ψυχοθεραπευτή αφού έχω καλούς φίλους; 

Η παραπάνω άποψη έχει μια δόση αλήθειας. Όταν αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα είναι απόλυτα υγιές να το μοιραζόμαστε με κάποιο φίλο μας. Αυτό μας κάνει να ανακουφιζόμαστε και να βλέπουμε πιο καθαρά. Αν κάποιος λοιπόν μπορεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του μιλώντας σε ένα φίλο του δεν υπάρχει κάποιος προφανής λόγος να επισκεφτεί τον ψυχοθεραπευτή. Ωστόσο, όταν μας ενοχλεί πολύ κάτι που γίνεται στο τώρα συνήθως έχει να κάνει με κάτι που συνέβαινε στην παιδική μας ηλικία. Για παράδειγμα, αν εγώ θυμώσω υπερβολικά με το αφεντικό μου επειδή δείχνει να μην εκτιμάει την δουλειά μου σημαίνει ότι η στάση του αυτή μου «ξύπνησε κάτι που έρχεται από τα παλιά» ίσως ως παιδί να ένιωθα ότι δεν με εκτιμούσε κάποιο κοντινό μου πρόσωπο. Είναι αυτό το «υπερβολικό» που δείχνει ότι κάτι έρχεται από το παρελθόν. Με αυτό θέλω να πω ότι αν δεν δω το μήνυμα που κρύβεται πίσω από κάθε κατάσταση και απλά την ξεπεράσω πηγαίνοντας για ένα καφέ, η ζωή θα ξαναφέρει αυτή την δύσκολη κατάσταση μπροστά μου. Σήμερα θα είναι ένα καταπιεστικό αφεντικό, αύριο θα είναι κάτι άλλο.

Ο  θεραπευτής γνωρίζει τα κατάλληλα βήματα και τις απαραίτητες τεχνικές για να βοηθήσει ένα άτομο που αντιμετωπίζει μια δύσκολη κατάσταση να οδηγηθεί στην θεραπεία. Δεν φτάνει να θέλω να βοηθήσω ένα άτομο πρέπει και να μπορώ.

Μια άλλη διαφορά ανάμεσα στον ψυχοθεραπευτή και στο φίλο  είναι ότι ο πρώτος είναι «με το ένα πόδι μέσα στο πρόβλημα και με το άλλο έξω». Μπορεί να δει το πρόβλημα του θεραπευόμενου με σεβασμό και αποδοχή αλλά και με μια αποστασιοποίηση που του επιτρέπει να είναι αρωγός και όχι σωτήρας. Αντίθετα ένας φίλος συνήθως ταυτίζεται με το άτομο που αντιμετωπίζει την δυσκολία μπαίνοντας έτσι και αυτός στο καράβι που βυθίζεται…

Τέλος, οι συμβουλές που δίνουμε στους φίλους μας και στα άτομα της οικογένειας μας είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι βασίζονται στις δικές μας εμπειρίες και έτσι ίσως να μην είναι κατάλληλες για κάποιο άλλο άτομο αφού ο κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός.

Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι ο φίλος και ο ψυχοθεραπευτής δεν είναι δύο έννοιες αντίθετες αλλά μάλλον συμπληρωματικές. Η παρουσία και η βοήθεια του ενός δεν αναιρεί την παρουσία και την βοήθεια του άλλου. Είναι όμορφο να υπάρχει ένας ψυχοθεραπευτής τον οποίο μπορείς να εμπιστευτείς και να αλλάξεις τα ζωή σου και είναι όμορφο να υπάρχουν και δυο τρεις καλοί φίλοι με τους οποίους μπορούμε να μοιραστούμε ένα νόστιμο φαγητό, μια βόλτα στην παραλία και γιατί όχι και τα προβλήματα μας.

Η πρώτη συνεδρία

Έκλεισες το πρώτο σου ραντεβού με έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Μπράβο! Έκανες το πρώτο βήμα για να γνωρίσεις τον εαυτό σου και να αλλάξεις τη ζωή σου!

Και μετά σκέφτεσαι… μπα θα το αναβάλλω. Δεν χρειάζομαι ψυχοθεραπεία τελικά, είμαι καλύτερα… και τί να μου πει ο ψυχοθεραπευτής;… θα χάσω τον χρόνο μου, μήπως θα μου λύσει το πρόβλημα; …δεν με ξέρει καν… θα το ακυρώσω και θα πάρω τηλέφωνο μια φίλη μου, ντρέπομαι… δεν μπορώ να του πω αυτά που σκέφτομαι, δεν θα με καταλάβει και θα φύγω περισσότερο ματαιωμένος, θα βρω την λύση μόνος μου, θα μου περάσει…

Είναι φυσιολογικό να νιώθεις αμηχανία, άγχος, φόβο, αγωνία, ντροπή…. Κανείς δεν είπε ότι είναι εύκολο να πας στο πρώτο ραντεβού με τον ψυχοθεραπευτή. Χρειάζεται δύναμη, θέληση και κουράγιο. Ο θεραπευτής σου το γνωρίζει αυτό, έχει κάτσει και αυτός στην καρέκλα του θεραπευόμενου.

Δεν είναι εύκολο να δεις την αλήθεια. Δεν είναι εύκολο να μάθεις τον εαυτό σου αλλά αξίζει η προσπάθεια.

Από τη στιγμή λοιπόν που κατάφερες να κάτσεις στην καρέκλα του θεραπευόμενου θα πρέπει να είσαι υπερήφανος. Δεν χρειάζεται να κάνεις κάτι, δεν χρειάζεται να πεις κάτι συγκεκριμένο, αν ντρέπεσαι πες ντρέπομαι, αν φοβάσαι πες φοβάμαι. Ο θεραπευτής σου θα σε βοηθήσει να βρεις τη δύναμη και το κουράγιο να ανοίξεις την καρδία σου.

Μην εγκαταλείπεις την προσπάθεια γιατί αξίζεις να είσαι ευτυχισμένος!

Σύμπτωμα και νεύρωση-εχθρός ή σύμμαχος;

«Έχω ένα συνεχές αίσθημα κενού», «Φοβάμαι ότι κάτι θα πάθω», «Έχω επίμονες ενοχλητικές σκέψεις», «Δεν χαλαρώνω ποτέ», «Δεν εκτιμάω τον εαυτό μου», «Με ενδιαφέρει πολύ η γνώμη των άλλων». Αυτές και άλλες καταστάσεις αποτελούν αφορμή για να επισκεφτεί κάποιος το γραφείο ενός ειδικού ψυχικής υγείας.

Για να αλλάξει μια κατάσταση θα πρέπει πρώτα να ακούσεις τα μηνύματα που κρύβονται στην δυσφορία που νιώθεις τώρα. Για να νιώσεις χαρά χρειάζεται πρώτα να έρθεις σε επαφή με τη θλίψη. Για να νιώσεις ηρεμία χρειάζεται να έρθεις σε επαφή με τον θυμό. Για να νιώσεις δυνατός θα πρέπει πρώτα να νιώσεις την αδυναμία σου. Η ισορροπία έρχεται μέσα από την αποδοχή των αντιθέτων. Πρέπει να στρέψεις την προσοχή μέσα σου και να μπεις σε αυτό που νιώθεις. Αυτό το σκοτάδι που σου μάθανε να φοβάσαι είναι αυτό που θα σε οδηγήσει στο φως. Βάλε ένα λουλούδι στο σκοτάδι και θα δεις θα ψάξει το φως και θα το βρει χωρίς προσπάθεια απλά και μόνο επειδή αφέθηκε στο σκοτάδι. Όταν αφήνεις τον έλεγχο τότε γίνεσαι αυθόρμητος και όταν γίνεσαι αυθόρμητος τότε είσαι ο εαυτός σου και τότε ξέρεις ακριβώς τι πρέπει να κάνεις.

Όλα αυτά που προσπαθείς να διώξεις είναι αυτά που σε φέρανε εδώ σήμερα, είναι οι άμυνες που είχες ως παιδί για να μπορέσεις να αντέξεις και να είσαι εδώ τώρα. Μην τα πολεμάς, αγκάλιασε τα και ευχαρίστησε τα. Τη στιγμή που αγαπάς τον εαυτό σου για αυτό που είναι, τη στιγμή που δεν επιζητάς καμία αλλαγή, τη στιγμή εκείνη αρχίζεις να αλλάζεις.

Το "δώρο" που μπορούμε να πάρουμε μέσα από τις "δύσκολες" σχέσεις.

Αυτό που μας δυσκολεύει στη σχέση μας με τους άλλους αν το δούμε με μια πιο ώριμη ματιά είναι τελικά αυτό που μπορεί να μας οδηγήσει στο να μάθουμε καλύτερα τον εαυτό μας.

Όταν εκνευρίζομαι με την συμπεριφορά κάποιου έχω δύο επιλογές: Η μία είναι να τα βάλω είτε με τον εαυτό μου που εκνευρίστηκε είτε με το άλλο άτομο που με προσέβαλε, με ξεγέλασε ή οτιδήποτε άλλο και η άλλη είναι να επιτρέψω στον εαυτό μου να θυμώσει και όταν ο θυμός φύγει(και αυτό θα γίνει μόνο αν αφεθώ σε αυτό που νιώθω, χωρίς να κρίνω, χωρίς να εκλογικεύσω) τότε μπορώ να σκεφτώ ποιο είναι το μάθημα που έχω να μάθω από αυτό που συνέβη.

Την επόμενη φορά που θα αγανακτήσετε με την συμπεριφορά κάποιου απέναντι σας μπορείτε να σκεφτείτε. Τι είναι αυτό που νιώθω; Είναι θυμός, λύπη, αγωνία, φόβος; Τι είναι αυτό που με φοβίζει; Πώς αυτό συνδέεται με την καθημερινότητα μου; πώς συνδέεται με την παιδική μου ηλικία; Τι είναι αυτό που αποφεύγω να δω και να αντιμετωπίσω; Και που όσο το αποφεύγω τόσο αυτό θα εμφανίζεται μπροστά μου.

Οι «εχθροί» δεν έρχονται ποτέ όταν εμείς δεν είμαστε σε μια ετοιμότητα να πολεμήσουμε, όταν εμείς δεν τους επιζητάμε ασυνείδητα για να παίξουμε πάλι την παλιά μας (παιδική) ταινία προσπαθώντας να αλλάξουμε το φινάλε. Όταν όμως αποφασίσουμε να βγούμε από την αίθουσα προβολής θα δούμε ότι οι εχθροί εξαφανίστηκαν. Στην πραγματικότητα δεν είναι αυτοί που εξαφανίστηκαν αλλά εμείς που αφεθήκαμε και βγάλαμε την «πανοπλία» και τότε λάβαμε το μήνυμα.

Ναι η ψυχοθεραπεία βοηθάει τον θεραπευόμενο να «δει» καλύτερα αλλά αυτή δεν έχει κανένα νόημα αν αυτό που γίνεται μέσα στη θεραπεία δεν «βγαίνει» και έξω, Αυτό που γίνεται μέσα στον προστατευμένο χώρο μια ψυχοθεραπευτικής συνεδρίας είναι η πρόβα, πρόβα για την πραγματική παράσταση και η πραγματική παράσταση παίζεται έξω με τους πραγματικούς άλλους.

Κρίση Πανικού

Η κρίση πανικού έρχεται ξαφνικά. Νιώθεις την καρδιά σου να χτυπάει δυνατά, αισθάνεσαι πώς δεν μπορείς να αναπνεύσεις, ζαλίζεσαι, το σώμα σου μουδιάζει.  Φοβάσαι πολύ... Είναι δυσάρεστη εμπειρία, υποφέρεις και ακόμα και αν η κρίση πανικού δεν ξανάρθει εσύ είσαι σε μια ετοιμότητα. Μια ετοιμότητα που δεν σου επιτρέπει να ζήσεις. Τι θα γίνει αν ξανάρθει;Αν είμαι έξω; Αν είμαι στο τρένο; Στο γραφείο ή στο σπίτι μόνος μου; Σιγά σιγά αρχίζεις να περιορίζεις τις δραστηριότητες σου και κλείνεσαι και φοβάσαι όλο και περισσότερο να βγεις από το σπίτι, να συναντήσεις έναν φίλο σου, να ζήσεις.

Η κρίση πανικού δεν είναι εχθρός σου. Έρχεται για να σου δώσει ένα μήνυμα. Έρχεται για να σου πει πώς σου χρειάζεται κάτι, κάτι που ίσως δεν το έχεις σκεφτεί. Ίσως να θέλει να σου πει πως έχεις πάρει λάθος δρόμο και πως κάπου μέσα σε αυτό τον δρόμο ξέχασες τον εαυτό σου και τις ανάγκες του.

Μην φοβηθείς που φοβάσαι. Όχι, δεν παθαίνεις έμφραγμα, δεν πεθαίνεις και δεν τρελαίνεσαι! Η κρίση πανικού έρχεται όταν δεν αφήνεις χώρο στον εαυτό σου να νιώσει όλα εκείνα τα ανθρώπινα συναισθήματα περιλαμβανομένου και του φόβου. Δεν είναι ο φόβος που προκαλεί την κρίση πανικού αλλά η αντίσταση σε αυτόν. Δεν πρέπει να φοβηθώ! Δεν πρέπει να αγχωθώ! Δεν πρέπει… δεν πρέπει … δεν πρέπει…!  Δώσε χώρο στον εαυτό σου, άφησε τον ελεύθερο να φοβηθεί και θα δεις πώς η κρίση πανικού θα σε ξεχάσει. Όσο περισσότερο της αντιστέκεσαι τόσο αυτή θα έρχεται. Όσο την προσκαλείς τόσο θα φεύγει.

Μην ντραπείς να μιλήσεις. Δεν είναι ντροπή να φοβάσαι, δεν είναι ντροπή να νιώθεις αδύναμος, δεν είναι ντροπή να ζητάς βοήθεια αλλιώς θα έπρεπε να πούμε πως είναι ντροπή να είσαι άνθρωπος!

Ιδεοληψίες ( Έμμονες ιδέες) & Ψυχαναγκασμοί

Ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων υποφέρει από ιδεοληψίες (επίμονες ενοχλητικές σκέψεις τις οποίες νιώθουν αδύναμοι να σταματήσουν). Κάποιες από τις σκέψεις αυτές περιλαμβάνουν: ιδέες σχετικές με μόλυνση (μικρόβια, σκόνη, αίμα κτλ), βίαιες ιδέες (το άτομο φοβάται ότι θα κάνει κακό στον ίδιο ή στους άλλους), ιδέες ατυχήματος και θανάτου, ιδέες σεξουαλικού περιεχομένου (π.χ. απαράδεκτες σεξουαλικές πράξεις), ιδέες θρησκευτικού περιεχομένου(π.χ. βλάσφημες σκέψεις), επανάληψη λέξεων και αριθμών χωρίς νόημα κτλ.

Συνήθως οι ιδεοληψίες «πάνε χέρι – χέρι» με τους ψυχαναγκασμούς. (καταναγκαστικές επαναλαμβανόμενες πράξεις). Κάποιες ενέργειες που μπορούν να θεωρηθούν ψυχαναγκαστικές είναι οι ακόλουθες: Το άτομο ελέγχει επανειλημμένα τις ηλεκτρικές συσκευές για να αποφύγει μια ενδεχόμενη καταστροφή, «χτυπάει ξύλο», για να μην γίνει κάτι κακό που σκέφτηκε, τοποθετεί τα αντικείμενα στη σειρά με τελετουργικό τρόπο κτλ.

Κάποια άτομα που εμφανίζουν ιδεοψυχαναγκαστική συμπεριφορά αναφέρουν:

«Προχωράω στο δρόμο και διαβάζω τις πινακίδες από τα παρκαρισμένα αμάξια. Προσθέτω τα νούμερα που έχει η κάθε μια και βγάζω ένα νούμερο. Άμα δεν προλάβω να διαβάσω μια πινακίδα, διαβάζω την αμέσως επόμενη ή γυρνάω πίσω να την διαβάσω, αν νιώσω αγωνία επειδή δεν πρόλαβα».

«Κάποιες φορές κλείνω τα φώτα του δωματίου, τα ανοίγω, τα ξανακλείνω και πάλι από την αρχή μέχρι να νιώσω ασφαλής».

«Φεύγω από το σπίτι, γυρνάω να δω αν έκλεισα το θερμοσίφωνο, αν έβγαλα το σίδερο αν έκλεισα το μάτι της κουζίνας (ενώ είμαι σχεδόν σίγουρη) και αφού τα ελέγξω, ξαναφεύγω και ξαναγυρνάω για να δω αν κλείδωσα την πόρτα».

Τα άτομα που υποφέρουν από ιδεοληψίες επισκέπτονται τον ψυχοθεραπευτή όταν νιώσουν εξαντλημένα από την επαναλαμβανόμενη προσπάθεια να διώξουν τις επίμονες σκέψεις. Συνήθως προσπαθούν να τις διώξουν χρησιμοποιώντας πάλι τη σκέψη καταφέρνοντας έτσι να τις κάνουν πιο έντονες.

Βεβαίως είναι και οι ψυχαναγκασμοί αυτοί που κουράζουν αλλά αυτοί είναι δυνατό να προσφέρουν μια προσωρινή ανακούφιση όταν το άτομο για παράδειγμα ανοιγοκλείσει τα φώτα τρεις φορές, σφίξει καλά τις βρύσες, περπατήσει στο δρόμο αποφεύγοντας να πατήσει τους αρμούς των πλακόστρωτων δρόμων κτλ., εκτός βέβαια αν καταναλώνουν μεγάλο μέρος δηλαδή χρόνο από την καθημερινότητα του. Ας υποθέσουμε, για παράδειγμα, ότι ένα άτομο ξυπνάει το πρωί, κάνει μπάνιο πιάνοντας το σαμπουάν από συγκεκριμένο σημείο, του πέφτει κάτω και «πρέπει» να ξεκινήσει από την αρχή και μετά ξεκινάει να πάει στην δουλειά του, δεν στρίβει στην συνηθισμένη γωνία και ενώ ξέρει να πάει και από άλλου νιώθει αναγκασμένο να ξανακάνει από την αρχή την διαδρομή και έτσι φτάνει στην δουλειά του εξαντλημένο.

Μετά από μια πρώτη επίσκεψη στον ψυχοθεραπευτή τα άτομα αυτά νιώθουν ανακούφιση αφού αντιλαμβάνονται ότι δεν τρελαίνονται και ότι υποφέρουν από ένα είδος νεύρωσης που δημιουργήθηκε στην παιδική τους ηλικία και που τώρα βγήκε στην επιφάνεια.

Τα άτομα αυτά νιώθουν ενοχή και ντροπή. Τα κύρια όμως συναισθήματα που τα βασανίζουν είναι ο θυμός και ο φόβος ότι κάποιος θα τους τιμωρήσει ή ότι θα χάσουνε τον έλεγχο.

Όταν το άτομο αρχίζει να δουλεύει με αυτά τα συναισθήματα τότε τα συμπτώματα αρχίζουν να υποχωρούν.

 Η συμβολική σημασία του λαιμού

 Ο λαιμός αποτελεί ένα πολύ σημαντικό μέρος του σώματος. Είναι ο αγωγός μέσω του οποίου το κεφάλι επικοινωνεί με το υπόλοιπο σώμα.

Το μπλοκάρισμα του λαιμού μειώνει την ικανότητα του ατόμου να είναι σε επαφή με τα μηνύματα που πηγαίνουν από το κεφάλι στο σώμα και αντίστροφα.

Το «πώς» του λαιμού δείχνει το «πώς» αντιμετωπίζουμε την ζωή.
Ένας μακρύς λαιμός υποδηλώνει υπερηφάνεια και ναρκισσισμό «Είμαι πιο πάνω από τους άλλους».
Ένας κοντός λαιμός δείχνει μια στάση κλειστή. Το άτομο δυσκολεύεται να είναιι σε επαφή με τις ανάγκες του.

 Ένας λαιμός που προβάλλεται προς τα έξω δείχνει πως το άτομο δίνει προτεραιότητα στο κεφάλι, πώς αντιμετωπίζει την ζωή ορθολογικά.

Ένας κεφάλι που γέρνει στο πλάι είναι βάρος για το σώμα. Το άτομο βαραίνει από τις δυσκολίες της καθημερινότητας.

‘Ένας σκληρός, τεντωμένος λαιμός δείχνει πως το άτομο βρίσκεται σε μια συνεχή στάση άμυνας προκειμένου να επιβιώσει.

 Ένας μαλακός, εύκαμπτος λαιμός επιτρέπει στο άτομο να βιώνει τη ζωή ευχάριστα και να νιώθει ικανοποίηση.

Η συμβολική σημασία των ώμων

H στάση των ώμων φανερώνει την στάση του ατόμου απέναντι στις καθημερινές «απαιτήσεις» της ζωής.

Για παράδειγμα, όταν φοβόμαστε αυτόματα σηκώνουμε τους ώμους για να προστατευτούμε. Αυτή είναι μια φυσιολογική αντίδραση του σώματος. Όταν περνάει η αιτία του φόβου, χαλαρώνουμε και οι ώμοι κατεβαίνουν. Αν ένα παιδί δέχεται συνέχεια απειλές από το περιβάλλον του, τότε η στάση αυτή των ώμων γίνεται όλο και πιο συχνή μέχρι που στο τέλος παγιώνεται, δηλαδή εμφανίζεται ακόμα και όταν το ερέθισμα απουσιάζει. Τα άτομα αυτά που ως ενήλικες πια εμφανίζονται με ανασηκωμένους ώμους συνηθίζουν να αντιμετωπίζουν τον κόσμο με καχυποψία. Αντιστοίχως, όταν οι ώμοι είναι κυρτοί, το άτομο νιώθει πως «λυγίζει» από τις ευθύνες και τα βάρη της ζωής. Κουβαλάει στους ώμους του περισσότερα από αυτά που μπορεί να αντέξει.
Οι τετραγωνισμένοι ώμοι δηλώνουν πώς το άτομο αρνείται να έρθει σε επαφή με την αδυναμία του και θέλει να δείχνει δυνατό. Φουσκώνει τους ώμους του δείχνοντας σίγουρο για τον εαυτό του, κρύβοντας έτσι την ευαλωτότητα του.

Οι ώμοι που τείνουν προς τα πίσω δείχνουν πως το άτομο νιώθει έντονο μίσος και επιθετικότητα, τα οποία φοβάται να εκφράσει. Τραβάει τους ώμους του προς τα πίσω| από φόβο μην επιτεθεί.

Οι κυρτωμένοι προς τα εμπρός ώμοι δείχνουν πώς το άτομο προσπαθεί να αποφύγει τον πόνο. «Κλείνει τους ώμους του» για να προστατευτεί από τον κίνδυνο που υπάρχει να νιώσει συναισθήματα τα οποία αισθάνεται αδύναμο να εμπεριέξει.

Οι στενοί ώμοι φανερώνουν πως το άτομο αδυνατεί να αναλάβει τις ευθύνες του. Αδυνατεί να «σηκώσει στους ώμους του» τις αλλαγές και τις απαιτήσεις της ζωής. Αυτά τα άτομα  τείνουν να εξαρτώνται από τους άλλους.

Η επίδραση του θηλασμού στο μωρό

Με τον θηλασμό δεν καλύπτουμε μόνο την βιολογική ανάγκη του μωρού αλλά εδραιώνουμε την πρώτη συναισθηματική σχέση παιδιού-μητέρας, σχέση που θα καθορίσει σε ένα μεγάλο βαθμό την συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Με βάση τον Winnicott, όταν η μητέρα δίνει το στήθος της στο νεογέννητο μωρό τότε αυτό καταγράφει ότι εκείνο που επιθυμούσε δημιουργήθηκε και βρέθηκε μπροστά του. Έτσι αρχίζει να πιστεύει πώς ο κόσμος περιλαμβάνει αυτό που το ίδιο επιθυμεί. Τότε είναι που μπαίνουν τα πρώτα θεμέλια της εμπιστοσύνης που νιώθει για το περιβάλλον του και ως παιδί και αργότερα ως ενήλικας.

Το μητρικό γάλα χωνεύεται πολύ πιο γρήγορα από το έτοιμο οπότε αν περιμένουμε το συνηθισμένο 3ωρο για να το θηλάσουμε τότε το παιδί μένει πεινασμένο. Από την άλλη αν κοιμάται δεν πρέπει να το ξυπνήσουμε επειδή πέρασαν 3 ώρες. (Δεν αναφέρομαι στις περιπτώσεις όπου συντρέχουν ειδικοί λόγοι, όπως για παράδειγμα όταν έχουμε ένα λιποβαρές μωρό). Αν θηλάζουμε το παιδί με πρόγραμμα τότε αυτό δεν μαθαίνει να αναγνωρίζει τις ανάγκες του και συνηθίζει στην ιδέα ότι μόνο η μητέρα του ξέρει πότε το ίδιο χρειάζεται κάτι. Αυτό δημιουργεί μια υπερβολική εξάρτηση από την μητέρα και διαμορφώνει μια παθητική προσωπικότητα που θα το ακολουθεί στην μετέπειτα ζωή του. Ως ενήλικας θα δυσκολεύεται να ικανοποιεί τις ανάγκες του αφού δεν θα έχει μάθει καν να τις αναγνωρίζει. Βέβαια η μεγάλη ανάγκη για την μητέρα είναι μια πραγματικότητα γιατί εκείνη έχει το γάλα, το ζεστό σώμα και την μυρωδιά που χρειάζεται το παιδί για να μεγαλώσει. Αλλά το παιδί έχει ανάγκη από μια μητέρα η οποία να ξέρει ποιες είναι οι ανάγκες του και να ξέρει να σέβεται και να απαντά σε αυτές. Η μητέρα πρέπει να περιμένει το παιδί να ζητήσει το γάλα μέσω του κλάματος και μετά να το θηλάσει. Σε αντίθετη περίπτωση το μωρό δεν μαθαίνει να ζητάει και έτσι γίνεται ένας ενήλικας που δεν ξέρει να ζητά.
Ο Winnicott πολύ χαρακτηριστικά αναφέρει «το βρέφος δεν γεννιέται μ΄ένα ξυπνητήρι κρεμασμένο στο λαιμό του ή με οδηγίες «θήλασε κάθε 3 ώρες». Ο τακτικός θηλασμός είναι ευκολία για τη μητέρα αλλά το βρέφος δεν θέλει υποχρεωτικά τακτική διατροφή. Αυτό που θέλει είναι να εμφανίζεται το στήθος όταν το θέλει και να εξαφανίζεται όταν δεν το θέλει.

Τα όρια στα παιδιά... και στους μεγάλους

Το βρέφος βγαίνει από τη μήτρα της μητέρας «γλείφοντας» με το σώμα του το σώμα της, «διαβάζοντας» έτσι τα όρια του σώματος του.

Τα όρια χρειάζονται σε όλους μας. Για να εμπεριέξουμε οτιδήποτε συμβαίνει πρέπει να έχουμε ένα πλαίσιο. Αν η κούπα που πίνουμε τον καφέ μας δεν είχε πλαίσιο, δεν είχε όρια, τότε ο καφές θα χυνόταν. Για να μπορούμε λοιπόν να πάρουμε αυτό που μας δίνεται χρειάζεται να έχουμε όρια. Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερα και για τα παιδιά αφού όλα όσα συμβαίνουν γύρω τους είναι καινούργια. Πώς θα μπορέσει ένα παιδί να εμπεριέξει όλες αυτές τις καινούργιες πληροφορίες χωρίς πλαίσιο, χωρίς όρια;

Επιπλέον, ένα παιδί που δεν έχει όρια δεν μπορεί να φύγει από τη μαμά, δεν νιώθει ασφαλές. Δεν ξέρει μέχρι που μπορεί να πάει. Και έτσι αντί να διοχετεύει την ενέργεια του στο να παίξει, την σπαταλάει δοκιμάζοντας να βρει το όριο του, φωνάζοντας και απαιτώντας «να γίνει το δικό του».  Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι η  δουλειά του παιδιού είναι να πιέζει για να βρει το όριο του και η δουλειά του γονέα είναι να κρατάει αντίσταση σε αυτή την πίεση για να τα του δείξει μέχρι που μπορεί να πάει.

Ο γονιός όμως πολλές φορές δυσκολεύεται να βάλει όρια στο παιδί του γιατί ο ίδιος είναι ανοριοθέτητος. Έτσι αποφασίζει να συμβουλευτεί έναν ειδικό πιστεύοντας πώς θα του δώσει μια λίστα με οδηγίες και λύθηκε το πρόβλημα, απαλλάσσεται έτσι από την προσπάθεια να ωριμάσει, να μάθει καλύτερα τον εαυτό του και κατ’ επέκταση το παιδί του. Σίγουρα η συμβουλή ενός ειδικού είναι χρήσιμη αλλά δεν γίνονται μαγικά. Για να ωριμάσει ένα άτομο και για να αποκτήσει όρια απαιτείται θέληση, κουράγιο, χρόνος και υπομονή.

Ο  καλύτερος λοιπόν τρόπος, ή μάλλον ο μοναδικός  για να μάθει ένας γονιός τα όρια στο παιδί του είναι να τα μάθει στον εαυτό του. Τα παιδιά αντιγράφουν αυτό που κάνετε όχι αυτό που τα συμβουλεύετε να κάνουν. Προσπαθήστε να απαντήσετε στα ερωτήματα: Βάζω όρια στον εαυτό μου;  Βάζω όρια στους άλλους; Αποδέχομαι μια κατάσταση όταν δεν μπορεί να είναι αλλιώς;  Δέχομαι τα όρια που μου βάζουν οι άλλοι; Λέω όχι;Πώς αντιδρώ στα όχι των άλλων; Πώς αντιδρώ όταν ο άλλος δεν κάνει αυτό που συνειδητά ή υποσυνείδητα θέλω να του επιβάλλω; Είναι πράγματι το παιδί μου που χρειάζεται πρώτο τα όρια ή μήπως είμαι εγώ;

Τέλος, πολλοί γονείς τείνουν να μπερδεύουν τα όρια με την τιμωρία. Η λέξη όρια όχι μόνο δεν είναι συνώνυμη της λέξης τιμωρία αλλά θα μπορούσε να είναι και το αντίθετο της. Η τιμωρία έρχεται ακριβώς εκεί που δεν έχει μπει το όριο σαν μια απελπισμένη προσπάθεια ελέγχου, πιστεύοντας μάταια ότι θα συνεισφέρει ενώ απλά διαιωνίζει ότι ήδη υπάρχει. Μας φαίνεται  πιο «βολικό» να μαλώσουμε ένα παιδί από το να του εξηγήσουμε, γιατί δεν εκπαιδευτήκαμε για το δεύτερο. Χρειάζονται λίγα λεπτά και πολύ υπομονή για να μιλήσουμε με ηρεμία στο παιδί και να του εξηγήσουμε γιατί δεν μπορούμε για παράδειγμα να το αφήσουμε να περάσει το δρόμο μόνο του. Χρειάζεται όμως μια ζωή για να θεραπεύσουμε μια τραυματισμένη, από τις πολλές τιμωρίες, ψυχή.

Ιούνιος 2019

Η συμβολική σημασία του αυτιού

Πολλές φορές δυσκολευόμαστε να ακούσουμε, είτε κυριολεκτικά είτε μεταφορικά. Η μοναξιά που αισθανόμαστε λόγω της δυσκολίας στην επικοινωνία έχει τις ρίζες της στην ποιότητα του πρώτου ηχητικού κύματος που λάβαμε ως έμβρυα μέσω του αμνιακού υγρού. Το αυτί είναι από τα πρώτα όργανα που σχηματίζονται στην ενδομήτρια ζωή. Είναι γεμάτο αναμνήσεις, επειδή το άτομο είναι εντελώς ανήμπορο να μην δεχτεί τα ακουστικά ερεθίσματα.
Το δεξί αυτί σχετίζεται με την κοινωνικότητα, την επαφή με τους άλλους, την αποδοχή του πατέρα, το μέλλον. Ο πατέρας είναι αυτός που δίνει τον «θώρακα» στο παιδί, την δύναμη να βγει στον έξω κόσμο. Το δεξί αυτή συνδέεται με το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου το οποίο μεταξύ άλλων είναι υπεύθυνο για την ομιλία, την γραφή, τις λογικές και νοητικές διεργασίες, την λεκτική επικοινωνία κ.ά.
Το αριστερό αυτί σχετίζεται με τα συναισθήματα, την ενδομήτρια ζωή, την πρώτη σχέση με την μητέρα, το παρελθόν. Συνδέεται με το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου το οποίο μεταξύ άλλων είναι υπεύθυνο για τα αισθήματα, τις συγκινήσεις, την δημιουργικότητα, την φαντασία, την μη λεκτική επικοινωνία(τόνος της φωνής, εκφράσεις του προσώπου κτλ.)κ.ά.
Προβλήματα λοιπόν στο αριστερό και στο δεξί αυτί πιθανόν να σχετίζονται με προβλήματα στην πρώιμη σχέση μας με την μητέρα και τον πατέρα αντίστοιχα.

Η συμβολική σημασία της δυσκοιλιότητας

Η δυσκοιλιότητα φαίνεται να συνδέεται με την καθήλωση σε μια συναισθηματική φάση όπου τα προβλήματα λύνονται με την συγκράτηση. Τα άτομα που υποφέρουν από δυσκοιλιότητα δεν θέλουν να αλλάξουν τίποτα, προσπαθούν να διατηρήσουν την κατάσταση ως έχει. Ο δυσκοίλιος πρέπει να κρατάει, να αντέχει, υπάρχει μια ασυνείδητη αγωνία διατήρησης των κεκτημένων.
Συχνά πίσω από τη δυσκοιλιότητα κρύβεται το άγχος του ατόμου απέναντι στην επιθετικότητα του, απέναντι στο φόβο να μην λερώσει, φόβο που γεννήθηκε από τότε που ήτανε μωρό. Τα παιδιά θεωρούν τις κενώσεις τους πολύτιμες, είναι κάτι δικό τους που δίνουν στα αγαπημένα τους πρόσωπα για να δείξουν ευγνωμοσύνη. Το μωρό που δεν αφοδεύει, δεν θέλει να «δώσει» στη μαμά.
Ο Γκρόντεκ στη μελέτη του για τη δυσκοιλιότητα αναφέρει χαρακτηριστικά: «Συγκρατώ μέσα μου κάτι, από το οποίο ευχαρίστως θα απελευθερωνόμουν, αν ήξερα με σιγουριά, πως δεν θα είχα δυσάρεστες συνέπειες. Θέλω να με πείσετε, ότι είστε άξιοι να γνωρίσετε το περιεχόμενο του εσωτερικού μου κόσμου, της ψυχής μου».
Πολλά άτομα που υποφέρουν από σοβαρή μορφή δυσκοιλιότητας αναφέρουν πως κάνουν επαναλαμβανόμενες ενοχλητικές σκέψεις τις οποίες αισθάνονται αδύναμοι να σταματήσουν. Φαίνεται δηλαδή να υπάρχει μια συμφόρηση τόσο ψηλά(στη συνείδηση ) όσο και χαμηλά (στο έντερο). Η απελευθέρωση του νου ταυτίζεται με την εντερική αφόδευση και η συμφόρηση στο νου με τη δυσκοιλιότητα.
Τα μελαγχολικά άτομα τείνουν να είναι δυσκοίλια. Ίσως να αισθάνονται ότι ο κόσμος τους έχει απορρίψει και δεν περιμένουν να πάρουν τίποτα από τους άλλους, γι΄αυτό κρατάνε ότι έχουν, συμπεριλαμβάνοντας και την πιο πρωτόγονη μορφή κατοχής, τα κόπρανα τους.

Γιατί θύμωσα τόσο;

Πόσο συχνά θυμώνουμε πολύ με κάποιον επειδή δεν μας πίστεψε, μας αγνόησε, μας κορόιδεψε κτλ. Συνήθως αυτός ο θυμός αφορά κάτι δικό μας. Πως μπορώ να το καταλάβω αυτό;
Ο τρόπος που αντιδρώ δείχνει αν είναι κάτι δικό μου ή όχι. Μια υπερβολική αντίδραση σε κάτι όχι και τόσο «μεγάλο» δείχνει ότι πρόκειται για κάτι που αφορά την παιδική μου «ταινία » . Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι περιμένω στην ουρά σε κάποια υπηρεσία και κάποιος μου παίρνει τη σειρά. Θα θυμώσω. Αν όμως θυμώσω υπερβολικά, για παράδειγμα, αν ο θυμός μου επηρεάσει όλη την υπόλοιπη μέρα μου τότε θα πρέπει να γνωρίζω ότι δεν θύμωσα για την σειρά που μου πήρανε εκείνη τη στιγμή αλλά για όλες τις «σειρές» που μου έχουνε πάρει ως τώρα. Για όλο το αίσθημα αδικίας που αισθανόμουν ως παιδί και για όλο το θυμό που έχει κρυφτεί στο σώμα μου χρόνια τώρα. Τι κάνω; Αποδέχομαι αυτό που νιώθω. Αυτό δεν σημαίνει γίνομαι επιθετικός. Αντιθέτως, όταν αποδέχομαι τον θυμό τότε η επιθετικότητά δεν έχει θέση. Αποδέχομαι  σημαίνει  επιτρέπω στον εαυτό μου να νιώσει,  σημαίνει ενθαρρύνω να νιώσει, γνωρίζοντας πως δεν υπάρχουν «αρνητικά» συναισθήματα, υπάρχουν μόνο συναισθήματα που πνίγουμε και έτσι μετατρέπονται σε αρνητικές καταστάσεις. Αποδέχομαι σημαίνει ερευνώ αυτό που νιώθω, του δίνω χώρο. Και όταν το συναίσθημα πάρει το χώρο που θέλει και μπορέσει να εκφραστεί τότε καταλαγιάζει. Αφού γίνει αυτό τότε αρχίζω να βλέπω αυτό που μου συμβαίνει όχι σαν μια αδικία αλλά σαν μια πρόκληση, μια ευκαιρία να έρθω σε επαφή με συναισθήματα που απέφευγα να δω. Γιατί θα πρέπει να έρθω σε επαφή; Γιατί ότι δεν βλέπω τώρα με περιμένει πιο κάτω και έτσι όσο πιο σύντομα το δω τόσο πιο γρήγορα θα αρχίσω να αποκτώ συνειδητότητα και είναι αυτή η συνειδητότητα που θα φέρει την αλλαγή.

Δευτέρα - Παρασκευή κατόπιν ραντεβού
Κ: 6948 72 1168
Παπαφλέσσα 5 Μαρούσι Αττικής 151 24